In Transition: Rupture and Loss in Contemporary Ukrainian Art. The Case of IZOLYATSIA

Projekt podoktorski realizowany w Davis Center for Russian and Eurasian Studies na Uniwersytecie Harvarda oraz w Instytucie Studiów Wschodnioeuropejskich Freie Universität Berlin.

Opiekunowie: prof. dr Susanne Strätling (FU Berlin), dr Alexandra Vacroux (Harvard)

IZOLYATSIA. Platform For Cultural Initiatives (IZO) miała siedzibę w miejscu dawnej fabryki materiałów izolacyjnych w Doniecku (Ukraina). W czerwcu 2014 roku IZO została zajęta przez siły zbrojne Donieckiej Republiki Ludowej, zmuszając fundację do przeniesienia się do Kijowa. Ich pierwotna siedziba została przekształcona w nielegalne więzienie i obóz filtracyjny. W 2021 roku managerowie IZO postanowili wrócić do Donbasu i otworzyć nową siedzibę w Soledarze, małym mieście kopalni soli. 24 lutego 2022 roku Federacja Rosyjska rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę, doprowadzając do niemal całkowitego zniszczenia Soledaru. W projekcie badawczym analizuję IZO jako instytucję, która wyłoniła się z Donbasu i utraciła swoje miejsce. Uznając istotną rolę, jaką Donbas odgrywa w (między)narodowym obrazie współczesnej Ukrainy, patrzę na działalność ośrodka, który odwołuje się do swojego postindustrialnego otoczenia w sercu Donbasu, a którego misja, cele i program uległy drastycznej ewolucji w związku z sytuacją polityczną w kraju. Tragedia utraty miejsca to także tragedia utraty tożsamości – stracona zostaje nie tylko przestrzeń, ale także jej pochodzenie. Moim celem badawczym jest spojrzenie na IZO jako na miejsce (dom), które zostało wielokrotnie utracone. Planuję pracować z pojęciami domu (home), tego, co po nim (posthoming), oraz szukania i tracenia nowego domu (homing i unhoming), rozumiejąc pojęcie domu jako miejsca tożsamości, wspólnoty i bezpieczeństwa. Szczególnie interesują mnie napięcią między ciągłością a zerwaniem, oraz tym, co pozostaje, a co ulega transformacji.

(Soledar, listopad 2021 r. Fot.: Ewa Sułek)

 

Space of Transformation: Contemporary Art Centres in Kyiv. The Case of PinchukArtCentre and Mystetskyi Arsenal

Praca doktorska zrealizowana na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Cambridge Ukrainian Studies, University of Cambridge, oraz w Harvard Ukrainian Research Institute (Fulbright Junior Research Award)

Promotorzy: prof. dr hab. Jerzy Malinowski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr Katarzyna Jakubowska-Krawczyk (Uniwersytet Warszawski)

Opiekunka naukowa: dr Olenka Pevny (University of Cambridge)

Rozprawa doktorska bada procesy transformacji przestrzeni kulturowej w Kijowie. Do projektu badawczego wybrano dwie instytucje artystyczne założone w niepodległej Ukrainie i zlokalizowane w Kijowie, które reprezentują dwa różne modele instytucjonalne (prywatny i publiczny): PinchukArtCentre i Mystetskyi Arsenal National Art and Culture Museum Complex. Instytucje kultury i ich architektura są badane jako przestrzenie postkolonialnej i postsowieckiej transformacji. Autorka przygląda się temu, jak procesy dekolonizacji przejawiają się w polityce kulturowej i narracyjnej dwóch wybranych instytucji sztuki współczesnej w Kijowie, oraz czy podejmowane są wysiłki, by uporać się ze spuścizną kolonialnej (sowieckiej) przeszłości. W szczególności badane są procesy kontekstualizacji i ekspozycji dzieł sztuki, narracje kuratorskie i instytucjonalne, oraz przestrzenie sztuki jako centra znaczeń (przestrzeń zostaje skonceptualizowana jako miejsce). Autorka bada centra sztuki jako przestrzenie symboliczne, które konstruują, ale także odzwierciedlają, przekonania i wartości. Nadrzędnym celem projektu jest zrozumienie procesów związanych z dekolonizacją, które miały miejsce w Ukrainie po 2014 roku, a które można nazwać zwrotem postkolonialnym.

(Obabich, Mystetskyi Arsenal, Kijów, 2019. Fot: Ewa Sułek)